نقش منابع انسانی در سازمان چیست؟
نقش منابع انسانی در سازمان و آینده آن، همانطور که در بیشتر مقالات بیان شده، رو به رشد و مثبت است. تمرکز و توجه به منابع انسانی در هیچ دوره زمانی به اندازه‌ای که امروزه برروی آن توجه می‌شود، نبوده است. امروزه در کل دنیا توجهی چشم‌گیر به این حوزه می‌شود و برای مثال، چیزی حدود ۸۰ درصد مقالات منتشر شده در هاروارد، درباره همین موضوع است و یا ارتباط خیلی نزدیکی با آن دارند و به نظر می‌رسد که این واحد، صندلی خود را در میز هیئت‌مدیره پیدا کرده است. ما در این مقاله نقش منابع انسانی در سازمان از سیمپل اچ آر به کمک Dave Ulrich، پدر علم مدرن منابع انسانی، آینده این حوزه و کار‌هایی که کارشناسان برای موفقیت در آن، باید انجام دهند را بررسی می‌کنیم.
نقش منابع انسانی در سازمان برای کارکنان چیست؟
این سؤال که نقش منابع انسانی در سازمان برای کارکنان چیست، در جلسات مختلف از رهبران و مدیران منابع انسانی پرسیده می‌شود که ارزش اصلی که منابع انسانی سازمان برای پرسنل ایجاد می‌کند، چیست؟ پاسخ‌ها در بیشتر اوقات چیز‌هایی شبیه «احساس عضویت داشتن»، «کار معنادار و انجام آن»، «فرصت یادگیری» یا «شرایط حقوقی مناسب» است؛ درحالی که بهترین چیزی که منابع انسانی به پرسنل سازمان می‌تواند بدهد، سازمانی است که می‌تواند در بازار برنده باشد.
پس باتوجه به اینکه یکی از اساسی‌ترین تغییراتی که HR در طول این سال‌ها دچار آن شده، نقش منابع انسانی این است که توجه این واحد، از داخل سازمان، در شرایطی که مشتریان آن‌ها پرسنل داخل سازمان، سهامداران و مدیرعامل بودند، به خارج از سازمان در حرکت است و این حرکت، به‌دلیل این است که این واحد در سازمان، می‌تواند ارزش‌های زیادی را ازطریق درک بیشتر محیط خارج از خود و بازار، به آن بدهد. درحالی تمرکز منابع انسانی درحال خروج از داخل سازمان به خارج آن و بازار است که از واحدی که همیشه عقب‌تر از تصمیمات سازمان بود، به واحدی که تصمیم‌سازی می‌کند، در حال حرکت است.
چرا اهمیت نقش منابع انسانی در سازمان رو به افزایش است؟
برای موفقت در بازار، شما نیاز به سرمایه و پول دارید. کمتر کسب و کاری را می‌توان پیدا کرد که به‌دلیل نداشتن منابع مالی، شکست خورده باشد. شما به استراتژی نیاز دارید، حال، استراتژی سازمان می‌خواهد آبی، صورتی، بنفش یا قرمز باشد؛ طراحی کردن آن غیرممکن نیست. ما به سیستم اجرایی نیاز داریم، همان سیستم‌ها و تکنولوژی و خطوط تولید که امروزه ما آن‌ها را داریم. پس تفاوت در بین سازمان‌های موفق و غیرموفق، فقط به یک فاکتور بستگی خواهد داشت: پرسنل آن سازمان؛ و این دلیلی است که چرا نقش منابع انسانی در سازمان روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. نه بخاطر اینکه فعالان منابع انسانی باهوش‌تر می‌شوند، بلکه بخاطر اینکه سازمان‌ها آن را نیاز دارند و فاکتور تعیین کننده موفقیت آنان، به منابع انسانی بیش از فاکتور‌های دیگر بستگی دارد.
مهم ترین مهارت های منابع انسانی چیست؟
در رابطه با نقش منابع انسانی و به‌طور کلی، اینکه سؤال بپرسیم مهم‌ترین مهارت‌های منابع انسانی چیست؟ شاید خیلی سؤال مناسبی نباشد. پرسش بهتر این است که بپرسیم «آیا این مهارت‌ها، به خروجی‌های ارزشمند برای سازمان منجر خواهد شد یا خیر؟» یا حتی بهتر از آن، این است که بپرسیم: «خروجی‌های منابع انسانی در سازمان، چه چیزی خواهد بود؟» یعنی چه زمانی متوجه می‌شویم که HR به خوبی کار می‌کند؟ مهارت‌هایی که شما در منابع انسانی مسلط هستید، مهم است، اما تمام کار نیست. اینکه شما در منابع انسانی به تحلیل داده، انواع مصاحبه و ساختار سازمانی و هزاران مهارت دیگر مسلط باشید، خوب است؛ اما کفایت نمی‌کند. یادگرفتن این تخصص‌ها، بدون اینکه شما سازمان را موفق‌تر کنید، مانند این است که یک جعبه ابزار بسیار مجهز و کامل را همیشه با خود حمل می‌کنید و از آن استفاده نمی‌کنید.
اما اگر یک نشانه کلی از «منابع انسانی موفق» در سازمان ارائه دهیم، منابع انسانی است توانایی بالایی در مدیریت تعارض یا مدیریت تنش (tension management) داشته باشد. منظور از مدیریت تنش، حذف کردن آن از سازمان نیست؛ بلکه تنش به معنی مباحثه و تلاش برای قانع کردن یکدیگر در سازمان، از ملزوماتی برای موفقیت سازمانی است. اگر در سازمانی تنش و چالش بین پرسنل وجود نداشته باشد، یکی از نشانه‌های سیستمی است که رو به افول است. اما نقش منابع انسانی در این چالش‌ها این نیست که مانند پیری فرزانه در کنار بحث بنشیند و نظاره‌گر باشد؛ بلکه خود باید بتواند در بحث وارد شود، چالش ایجاد کرده، در تصمیم‌گیری‌ها موافقیت یا مخالفت نماید و تلاش داشته باشد تا فضایی ایجاد کند تا به اعضای تیم یاد دهد که «بر سر اینکه با یکدیگر توافق ندارند، توافق کنند.» با ساختن چنین فرهنگ سازمانی و چنین تیم سازی است که سازمان آماده تغییرات فضای کسب و کار خواهد بود؛ با داشتن تیمی که همه چیز را به چالش می‌کشند و مکالمه شکل می‌دهند و از طرفی دیگر، می‌دانند که چطور باید از دل چالش‌ها بیرون بیایند و مکالمه‌ای سازنده با یکدیگر داشته باشند.
اولویت در سازمان با فرد است یا تیم؟
این سؤال مهمی است که آیا افراد بسیار قوی در سازمان‌ها هستند که باعث موفقیت سازمان می‌شوند یا تیم قوی که در خود، افراد قوی‌ای نیز دارد که باعث موفقیت سازمان می‌شود؟ به عبارت دیگر و باتوجه به نقش منابع انسانی، نگاه منابع انسانی باید به تک‌به‌تک افراد باشد، سپس به مجموع آن‌ها یا ابتدا به مجموع آن‌ها و سپس به تک‌به‌تک افراد توجه کند؟ اولویت با کدام است؟
همانطور که تصور می‌کنید، اولویت همواره با تیم بوده است و سازمان‌های موفق، تیم‌های قوی در کنار سوپراستارهای خود دارند، نه سوپراستارهایی که در کنار خود، تیم دارند. درواقع می‌توان گفت که همواره فرهنگ سازمانی اولویت است و این یعنی اینکه باتوجه به نقش منابع انسانی در سازمان، این واحد باید علاوه‌بر دانش و تخصصی که در برخورد با چالش‌های فردی افراد دارند، توانایی خود را در چالش‌های تیمی هم تقویت کنند یا بتوانند سیستمی انسانی بسازند.
اولین گام برای شروع فعالیت منابع انسانی در سازمان چیست؟
فرض کنید که واحد منابع انسانی در سازمان درحال شکل‌گیری است. اولین کاری که این واحد باید در سازمان انجام دهد چیست؟ اولین گام برای شروع فعالیت واحد منابع انسانی در سازمان، چه جذب و استخدام چه ارزیابی عملکرد و یا هرواحد دیگری باشد، از درک کردن و متوجه شدن چالش‌های کسب و کار شروع می‌شود. حتماً نباید چیز پیچیده‌ای باشد؛ تنها فهمیدن اینکه تمرکز بیزینس امسال، ورود به بازار‌های بین‌المللی است یا اینکه فروش سازمانی مجموعه، عملکرد خوبی ندارد، اولین قدم خوبی برای این کاندید و شروع نقش منابع انسانی در سازمان است.
نقش منابع انسانی از درک چالش های سازمان
نقش منابع انسانی از درک چالش‌های سازمان چیست؟ پاسخ به این سؤال نیز کوتاه است: با فهمیدن بیزینس! با ملاقات کردن با سهامداران، افرادی که در سازمان کار می‌کنند، همچنین قسمتی که بسیاری از دو قسمت قبلی مهم‌تر است، با صحبت کردن با مشتریان سازمان شروع می‌شود و بعد از گفتگو با آنان، پیدا و درک کردن قسمت‌های منابع انسانی که از دل صحبت آنان پیدا می‌کنید. شما به‌عنوان فعال این حوزه، می‌توانید آنان را بهبود دهید. این درحالی است که منابع انسانی‌های سازمان، در بسیاری از مواقع، از اینکه با مشتریان صحبت کنند، متنفر هستند؛ اما افرادی که در این حوزه فعال هستند، باید بدانند که هدف اصلی‌شان، موفق کردن مجموعه در بازار است و بدون فهمیدن مشتریان سازمان، این کار ممکن نخواهد بود. حتی بعضی از فعالان حوزه HR می‌گویند که بهترین نقطه برای شروع فعالیت و نقش منابع انسانی در سازمان ، این است که مشتری آن جا شوید تا پی ببرید چطور با شما رفتار می‌شود.
نقش منابع انسانی در سازمان چقدر تغییر کرده است؟
براساس آماری که شرکت Korn Ferry، شرکت بزرگ تحقیقاتی که اطلاعات هزاران مدیر و سازمان را هر ساله تحلیل می‌کند، در تحقیق خود منتشر کرده است، مشخص شده است که ۱۵ شایستگی و ویژگی مختلف را در رهبران سازمان سنجیده شده و به آن‌ها امتیاز داده‌اند. سپس شایستگی‌هایی که ۲۰ درصد تاپ رهبران داشتند را استخراج و مدل کردند. در مرحله بعدی، این کار را با بقیه معاونتهای سازمان انجام دادند، معاونت مارکتینگ، معاونت مالی، معاونت منابع انسانی، معاونت اجرایی و معاونت فنی انجام دادند؛ یعنی میزان شایستگی‌هایشان را برروی آن مدل ۱۵ عددی مشخص کردند و سپس مدل کلی ۲۰ درصد تاپ آنان را بیرون کشیدند. در ادامه، با داشتن مدل کلی برترین رهبران سازمان، خواستند متوجه شوند که کدامیک از معاونت‌ها، بیشترین نزدیکی را از نظر شایستگی‌ها با مدیرعامل دارد.
بیشترین نزدیکی مدل شایستگی برای معاونت منابع انسانی سازمان بود؛ به این معنی که بهترین معاونتهای منابع انسانی از نظر اخلاقی و ویژگی‌های رفتاری، بیشترین شباهت را با مدیران عامل سازمان دارند و این یک پیام ساده برای فعالان این حوزه است. شما در این حوزه فعال نیستید که کار‌های منابع انسانی انجام دهید، شما اینجایید تا کاری کنید که بیزینس موفق شود و برای این کار، از مهارت‌ها در نقش منابع انسانی خود استفاه می‌کنید.
این به این معنی است که مدیران منابع انسانی در سازمان‌ها، از نظر شخصیتی، بیشترین احتمال را برای موفقیت در نقش مدیرعاملی سازمان را دارند؛ اما این اتفاق نمی‌افتد، مگر اینکه دانش را در حوزه‌های مارکتینگ، مالی و کسب و کار بیشتر شود که می‌توانند یک جایگزین ایده‌آل برای مدیرعامل باشد. این تغییر در طول این سال‌ها، در شرایطی که در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ میلادی از منابع انسانی سازمان فقط انجام امور اداری و قراردادی انتظار می‌رفت، تاکنون که بالاترین احتمال موفقیت در سطوح عالی سازمانی را دارد، باورنکردنی است.
به سادگی، وارد منابع انسانی شوید
اینطور به نظر می‌رسد که با گذر زمان، فعالان حوزه HR درک خود را باید از سازمان و بازار به‌شدت بیشتر کنند. منابع انسانی مدرن به افرادی نیاز دارد که درک عمیقی از چالش‌های بیزینس داشته باشند و بتوانند با مهارت‌ها و دانش در نقش منابع انسانی خود، این چالش‌ها را برطرف کنند. پس اگر برای ورود به این حوزه، به‌دنبال یک ویژگی در خود هستید که تصمیم‌گیری کنید، آن ویژگی می‌تواند این باشد: «تمایل و علاقه به درک بیزینس و چالش‌های آن».
نظرات شما