فشار کاری | با ۵ گام، چگونه فشار کاری را تحمل کنیم؟

فشار کاری

فشار کاری از معضلات بسیاری از سازمان‌ها است که برای رهایی از آن، مجموعه‌ها کارهای مختلفی انجام می‌دهند (البته بعضی‌ها). نیروی کار در کل دنیا به فرسودگی شغلی و خستگی دچار است. تنها چیزی حدود ۳۰ درصد کارکنان در سراسر دنیا می‌گویند که احساس خوبی به کار کردن دارند و از انرژی و انگیزه کافی برخوردارند. بیش از ۶۰ درصد آن‌ها اعلام کرده‌اند که در مرز فرسودگی شغلی هستند و احساس فشار و استرسی که در طول یک روز کاری تجربه می‌کنند، بیش از سه برابر چیزی است که در روزهایی که به‌دنبال شغل می‌گشتند، تجربه کرده‌اند.

سازمان‌ها کار سرمایه‌گذاری‌های سنگینی برای بهبود شرایط کارکنان خود انجام داده‌اند؛ از برگزاری کلاس‌های مدیتیشن گرفته تا آموزش‌هایی که پرسنل به اعتیاد به کار دچار نگردند تا درنتیجه، تجربه استرس و فشار کاری بالایی را متحمل نشوند. اما راه‌های مؤثر دیگری نیز وجود دارد که شما به‌عنوان مدیر منابع انسانی سازمان می‌توانید آن‌ها را به مجموعه پیشنهاد دهید و کمک کنید که پرسنل از آن‌ها بهره ببرند. اما در ابتدا در این مقاله فشار کاری در سیمپل اچ آر می‌خواهیم متوجه شویم چرا ریکاوری (رهایی) از فشار کار دشوار است؟

چرا رهایی از فشار کاری دشوار است؟

رهایی از فشار محیط کاری به پروسه بهبود و درمان علائم استرس و خستگی کار گفته می‌شود. در دنیای امروزی «رهایی از فشار کاری» یک مهارت شناخته می‌شود که افراد می‌توانند آن را با تمرین یاد بگیرند. دانستن اینکه شما چه زمان، به چه نوع ریکاوری (رهایی) نیاز دارید، یک مهارت بسیار جذاب و حیاتی در این روز‌های پراسترس کسب و کارها است.

ویژگی اساسی که فرآیند ریکاوری دارد، این است که این مهارت تنها در شرایط پراسترس سنجیده و به کار گرفته می‌شود؛ در غیر این صورت، افراد به‌عنوان یک فرآیند تمرین‌شده، نیازی به ریکاوری ندارند و پروسه طبیعی درمان را می‌توانند طی کنند. ریکاوری زمانی به کار می‌آید که شما نیاز دارید تمرکز و عملکرد خود را در سطح بالایی نگه دارید و زودتر از زمانی که هیچ کاری برای ذهن خود انجام نمی‌دهید، به آن سطح از تمرکز و عملکرد بازگردید.

دلیل اینکه ریکاوری کردن از فشار کاری یا هرنوع استرس دیگری، به‌صورت ژنتیکی در ما وجود ندارد و یاد گرفتن آن، نیازمند تمرین بوده، این است که زمانی که بدن ما بیش از همه زمان‌ها نیاز دارد تا خود را ریکاوری، شارژ و ریست کند، ما کمترین توانایی را برای انجام این کار داریم. ما در مقاله استرس در محیط کار به بررسی عوامل استرس شغلی و راه‌های مدیریت آن پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم آن را مطالعه کنید.

برای مثال، وقتی کارمان زیاد می‌شود و فشار کاری افزایش می‌یابد، احساس می‌کنیم از نظر ذهنی، عملکردمان کم شده. به جای اینکه استراحت کنیم، ساعات کاری خود را افزایش می‌دهیم و از زمان استراحت خود کم می‌کنیم. علاوه‌بر این، در چنین شرایطی، ما معمولاً بیشتر غذای نامناسب می‌خوریم و توجهمان از سلامتی‌مان کم می‌شود. شرایطمان سخت‌تر می‌شود و ممکن است حتی زمان ورزش خود را کم یا قطع کنیم تا بیشتر کار کنیم و این چرخه معیوب و منفی را مدام با کارهای خود تشدید می‌کنیم. حال تصور کنید سازمانی، نه‌تنها با این چرخه معیوب ذهنی ما مبارزه نمی‌کند و تلاش نمی‌کند که شرایط را مساعد کند، بلکه کار کردن طولانی‌مدت را ارزش می‌داند.

گام های رهایی و درمان فشار کاری

در ادامه قصد داریم در ۵ گام، راه‌هایی کاربردی برای درمان فشار کاری و رهایی از آن را توضیح دهیم.

• گام اول: ذهن!

اولین گام برای اینکه بتوانید فشار کاری را از پرسنل کم کنید، این نیست که حجم کار آن‌ها را کاهش دهید یا کارشان را ساده کنید؛ درعوض باید کاری کنید که وقتی زمان کار تمام شد، واقعاً دیگر ذهنشان درگیر کار نباشد. شما می‌توانید به «ذهن» پرسنل کمک کنید تا زودتر از فکر کار خارج شوند. بزرگ‌ترین عامل که استرس و فشار کار را زیاد می‌کند، فکر کردن بیش از اندازه به کار است نه خود کار. برای اینکه بهتر بتوانید این فرهنگ رهایی از فشار کاری را در سازمان پیاده کنید، می‌توانید از چند راهکار زیر استفاده کنید:

1. بازی: استفاده از اتاق بازی در سازمان‌ها به چیزی فانتزی تبدیل شده است. تصور می‌شود که اتاق بازی یا فضایی برای بازی کردن پرسنل، چیزی غیرضروری و بدردنخور است. یکی از کاربردهای اساسی اتاق بازی این است که می‌توانید با رواج بازی‌های عصرانه بعد از کار، از نظر ذهنی به پرسنل کمک کنید که دیگر فکر کار نباشند و ذهنشان را از آن جدا کنند.
2. حضور در لحظه: تمرین‌های مدیتیشن یا Mindfulness از مواردی است که با آموزش آن به پرسنل و اختصاص زمان‌های کوتاهی در طول روز برای تمرین گروهی آن، کمک می‌کند که افراد، بیشتر به لحظه‌ای که در آن حضور دارند توجه کنند و درنتیجه، بعد از کار به آن فکر نکنند.
3. گوشی: گوشی هوشمند به‌عنوان یکی از قوی‌ترین ابزارهای کشنده خلاقیت در دنیا شناخته می‌شود. تنها حضور آن مقابل افراد می‌تواند تمرکز آن‌ها را تا حد زیادی کاهش دهد. تمرین‌هایی که در آن، برای مدت زمان مشخصی یا حتی یک روزمشخص از تلفن همراه استفاده نکنند، این قدرت و اراده را به پرسنل می‌دهد که بتوانند بعد از کار نیز آن را کنترل و مدیریت نمایند. (مقاله استفاده از تلفن همراه در محیط کار، یک راهنمای مناسب برای کنترل استفاده از آن در سازمان‌ها است.)

• گام دوم: وسط کار استراحت کنید!

رهایی از فشار کاری تنها بعد از ساعات کاری نیست. لازم نیست که کل روز را «تخت گاز» کار کنیم که دیگر شب چیزی برایمان باقی نمانده باشد. همچنین قرار نیست که کیفیت کار خود را کاهش دهیم. درواقع، تحقیقات نشان داده که کمک گرفتن از استراحت‌های کوتاه در بین کار، تا حد زیادی به ما کمک می‌کند که از فشار محیط کار رها شویم. اما مسئله مهم در این استراحت‌های کوتاه تقریباً ۱۰ دقیقه‌ای این است که باید ذهن ما را از کار جدا کند. می‌تواند خوردن یک خوراکی کوچک، چای خوردن، گپ زدن با همکاران یا حتی سیگار کشیدن باشد. البته این کار برخلاف باور و عقیده خیلی از مدیران و حتی خود پرسنل است.

در هر سازمان دیده‌ایم افرادی که صبح پشت میزشان می‌نشینند و تا آخر وقت، بلند نمی‌شوند. البته که چنین افرادی سلیقه برخی مدیرعامل‌ها هم هستند. اما واقعیت این است که با استفاده از همین استراحت‌های کوتاه ده دقیقه‌ای بین هر ساعت کار، نه‌تنها از حجم و کیفیت کاری که انجام می‌دهیم، کم نمی‌شود؛ بلکه استرس و فشار کاری بسیار کمتری را نیز تجربه می‌کنیم.

• گام سوم: هر فردی به سبک خودش!

شما به‌عنوان مدیر منابع انسانی باید در نظر داشته باشید که گزینه‌های مختلفی را برایی رهایی از فشار کاری به افراد پیشنهاد دهید. ممکن است بازی‌هایی که پیشنهاد می‌دهید، موردعلاقه افرادی نباشد، فردی دوست نداشته باشد مدیتیشن کند، شخصی از اینکه در زمان ناهار با بقیه غذا بخورد، لذت نبرد و ترجیح وی، تنهایی غذا خوردن باشد. احترام و دیدن این تفاوت‌ها در تجدید قوا خیلی ارزشمند است و لازم است که شما این مسئله و دیدگاه را به پرسنل اطلاع و آموزش دهید تا برای مثال، شخصی را مجبور نکند که بعدازظهر‌ها با آن‌ها بازی کند؛ زیرا تحقیقات نشان داده اگر چنین اتفاقی بیافتد، نه‌تنها انرژی شخص تجدید نمی‌شود، بلکه شرایط نیز بدتر خواهد شد.

• گام چهارم: سختش کنید!

باید برخلاف علاقه بدن خود حرکت کنید. تصور بر این است که برای رهایی از فشار کاری، لازم است که کاری انجام دهیم که انرژی کمی از ما بخواهد و تفکر عمیق و یا یادگیری هم نیاز نداشته باشد. اما براساس تحقیقات، انجام کاری‌هایی که از ما انرژی، تمرکز و یادگیری می‌گیرد، در رهایی فشار محیط کار بسیار مؤثرتر عمل می‌کنند.

برای مثال، علاقه ما این است که برای رفع فشار کاری بعد از ساعات کاری، چند ساعت جلوی تلویزیون بنشینیم و فیلم تماشا کنیم. اما اگر به جای این کار، مثلاً یک زبان خارجی یاد بگیریم، کلاس موسیقی برویم یا حتی ورزش انجام دهیم، بسیار مؤثرتر خواهد بود. به طور کلی، برای رهایی از فشار کار نباید کار سبک بدون نیاز به هیچ گونه فشاری انجام داد؛ بلکه باید کاری «کاملاً» متفاوت از کاری که در سازمان انجام می‌داده‌ایم، انجام دهیم و تا جای ممکن هم آن کار، تمام حواس ما را جمع خودش کند. پس اگر از جنس فعالیت فیزیکی و ذهنی شدید باشد، بهتر هم می‌شود.

• گام پنجم، طبیعت!

در کنار طبیعت قرار گرفتن، همیشه به کاهش فشار کاری کمک می‌کند. حال می‌تواند این طبیعت در محیط کار، یک گل روی میز افراد باشد یا آکواریوم در راهرو. همچنین برای تعطیلات آخر هفته، قرار گرفتن در طبیعت، به کاهش فشار محیط کار و استرس، کمک شایانی می‌کند. یکی از کارهایی که شما به‌عنوان مدیر منابع انسانی سازمان می‌توانید برای پرسنل انجام دهید، این است که به آن‌ها این گزینه‌ را بدهید که محیط اطراف میزشان را با گل و گیاه طبیعی تزئین کنند. علاوه‌بر این‌ها، ما در مقاله طراحی محیط کار به شما کمک می‌کنیم که محیطی مدرن برای پرسنل خود تهیه کنید.

به سادگی، از فشار کار عبور کنید

پارادوکس در فشار و استرس کاری این است که وقتی بیشترین نیاز را داریم تا ذهنمان را آرام، تجدید قوا و متمرکز کنیم، در همان زمان، ذهنمان فرمان می‌دهد که بیشتر کار کنیم. در نتیجه، از همه استراحت‌های کوتاه و بلندمان دست می‌کشیم و ساعات طولانی‌تر کار می‌کنیم و این فشار کاری مدام بیشتر و بیشتر می‌شود. برای شکست این چرخه معیوب، شما به‌عنوان مدیر منابع انسانی سازمان می‌توانید از پنج راهکار معرفی شده در بالا استفاده کنید؛ زیرا با کاهش فشار و استرس پرسنل، آن‌ها خلاق‌تر، سلامت‌تر و به طور کلی، بهره‌وری بالاتری خواهند داشت.